Depronowa biblia - oklejanie, malowanie modeli - Strona Motylastego : 24.06.2025

Jedną z metod prócz malowania i oklejania modeli papierem jest pokrycie go przy pomocy samoprzylepnej taśmy pakowej, folii reklamowej lub typowej foli modelarskiej.  Sposób ten nie daje takiego efektu wizualnego jak technika "na wikol", jednak wystarczająco zabezpiecza model przed wpływami atmosferycznymi i kretami. Oczywistym jest, że depron sam od siebie po pewnym czasie zaczyna tracić swe właściwości mechaniczne, mięknie i jego wytrzymałość niestety ulega pogorszeniu. Sposób ten przeto doskonały jest do modeli głównie jedno - sezonowych i nie spodziewajmy się, że tak zabezpieczony model przetrwa wieczność. Aczkolwiek niektóre konstrukcje potrafią przetrwać parę sezonów.

Jedną z technik wykończania modeli depronowych jest ich oklejanie papierem. Sposób ten znajduje głównie zastosowanie w modelach makiet i co należy podkreślić jest zarazem najefektywniejszym i jednocześnie najdroższym ze wszystkich technik. Jest to też metoda najbardziej pracochłonna, jednak uzyskany efekt końcowy niweluje włożony czas w taki sposób wykończenia modelu.

Metoda ta nie nadaje się do modeli, gdzie ważny jest każdy gram wagi, czyli wszelkiej maści modele typu SHOCK i halowych 3D.

Narzędzia przydatne przy pokrywaniu modelu :

Bardzo przydatnym jest też mata do cięcia. Papier pakowy,  śniadaniowy w przypadku używania stępionego nożyka lubi się targać, dlatego też proponuję zaopatrzyć się w nożyk krążkowy, który nie powoduje w pracy darcia papieru.
W przypadku używania takiego noża mata niestety jest niezbędna, gdyż nie powoduje ona tępienia ostrza noża.

Oklejany element wpierw przemywamy np alkoholem, benzyną ekstrakcyjną. Postępujemy tak by pozbyć się miejsc zatłuszczonych na depronie, następnie element ( lotka, skrzydło, cały kadłub ) przed pokryciem matujemy dokładnie papierem ściernym, ja używam papieru o gradacji 80-150 i znów przemywamy, by pozbyć się nadmiaru pyłu depronowego.

Do pokrywania używam papieru pakowego dostępnego w rolkach i arkuszach. Elementy które wymagają szczególnie sztywnego pokrycia oklejam zwykłymi kartkami A4 papieru używanego do drukarek. W proporcjach pół na pół mieszam ze sobą WIKOL i wodę. Ważnym jest by przygotować sobie w danym momencie taką ilość kleju by wystarczyła na pokrycie całego elementu. W drugim naczyniu ( duża kuweta fotograficzna ) przygotowuję sobie mieszankę wody i WIKOLU w stosunku cztery części wody na jedną część kleju. Element oklejany dokładnie przy pomocy pędzla pokrywam klejem, zaś papier na moment moczę w kuwecie. Następnie papier delikatnie nakładam na dany element stroną matową ( w przypadku papieru śniadaniowego ).
Używając plastikowej szpachli ( karty bankomatowej ) ruchami od środka na zewnątrz wyciskam nadmiar wody. W ten sposób oklejamy element ze wszystkich stron. Na papierze pojawią się delikatne fałdy, pozostawiamy je do wyschnięcia, w wyniku naprężenia papieru fałdki te poznikają. Tak oklejoną część pozostawiamy do wyschnięcia najlepiej zawieszając ją w pionie. Po wyschnięciu element szlifuję papierem o gradacji 180-240 celem pozbycia się kłaczków papieru, nadmiarów wyschniętego kleju. I znów przy pomocy pędzla pokrywam go mieszanką WIKOLU z wodą nakładając równymi ruchami cienką warstwę. Czekam aż wszystko wyschnie.

Teraz następuje szlifowanie ostateczne na "błysk". W trakcie tego szlifowania może się zdarzyć że przetrzemy pokrycie i dotrzemy do depronu. Aby miejsce takie odnowić wycinam z papieru, którym wcześnie oklejałem model łatkę i naklejam ją w to miejsce.
Po wyschnięciu szlifuje te łatkę by ją wyrównać z resztą pokrycia. Teraz jeśli jest to wymagane możemy zastosować szpachlówkę, testowałem szpachlówkę do balsy, która nie zdała egzaminu, wchodziła w jakąś reakcję z wikolem i powierzchnia stawała się bardzo twarda, chropowata i odporna na szlifowanie. Polecam w tym momencie szarą szpachlówkę firmy TAMIYA używaną w modelarstwie plastikowym, niestety szpachlówka ta jest robiona na osnowie NITRO, więc nie należy jej nakładać na goły depron. Dobrym rozwiązaniem jest też szpachlówka do drewna dostępna w sklepach typu Obi, Castorama.

Na fotografii poniżej widzimy kadłub szybowca kryty papierem i szpachlowany.

W pierwszej kolejności nakładam na model podkład

( PRIMER ), na rynku dostępne są podkłady w kolorze szarym
i białym ( w przypadku farb MOTIPA ). Po wyschnięciu szlifuje dokładnie cały model ( czy też element ) papierem o gradacji 500-600, pokrywam ewentualnie drugi raz podkładem i znów szlifuję, tak by uzyskać równą i gładką powierzchnię, tutaj znów możemy gdy zajdzie potrzeba coś poszpachlować.

Po wyschnięciu dopiero nakładam właściwy kolor pokrycia.
W przypadku pokryć wielokolorowych musimy pamiętać,
że malujemy od najjaśniejszego do najciemniejszego.
Sam proces malowania modeli i technik z tym związanych opisuję dokładnie w następnym punkcie poradnika.
Na fotce obok model moto szybowca ToTo-2 "wykończony"
w ten sposób.

Na fotografii farby w sprayu. W przypadku tworzyw wrażliwych ( depron, styropian, styrodur ) zastosowanie znajdują jedynie farby akrylowe, wodne.  Dwie duże puszki na fotografii to lakiery ECO REVOLUTION firmy Deco Color, dostępne w marketach typu OBI, CASTORAMA.  Farba ta jest bardzo wydajna i dobrze kryjąca zarówno styro jak i depron. Puszka mniejsza to MOTIP - gównie stosowany przez blacharzy samochodowych, farba na osnowie nitro - NISZCZY DEPRON, STYRO. Natomiast doskonale nadaje się do malowania EPP.

W przypadku posługiwania się pistoletami i aerografami alternatywą są farby modelarskie dla modelarzy "plastikowych". Farbki te dostępne są w pełnym asortymencie w sklepach modelarskich zaopatrujących maniaków "plastiku". Występują jako błyszczące i matowe. Tanią alternatywą dla tych farb jest własnoręczne mieszanie lakieru. Tutaj bazą może być biały dekoral akrylowy, a inne kolory uzyskujemy poprzez wymieszanie tej bazy z odpowiednimi barwnikami. Zarówno sam lakier, jak
i barwniki dostępne są w marketach budowlanych.

Podstawowymi narzędziami do malowania natryskowego modeli są pistolety i aerografy. Aerografy dzielimy na kilka typów.
Na fotografii aerograf z dolnym dolotem farby - "dolnopłuk" pozwalający na malowanie większych powierzchni. Jest to aerograf dwu funkcyjny z regulacją ciśnienia strugi powietrza, jak i regulacja ilości pobieranej farby, co odbywa sie poprzez odpowiednie posługiwanie się spustem. Idealny  w moderastwie RC.

Kager 1300 - profesjonalny aerograf modelarski z możliwością pełnej regulacji ciśnienia i ilości farby.  Aerograf ten umożliwia malowanie strugą o grubości od ok 0,5 mm.

Stosuję go głównie do malowania modeli plastikowych, wykańczania modeli RC w przypadku malowania małych ornamentów, znaków, napisów oraz śladów eksploatacyjnych.

Tani zestaw do malowania możemy skompletować w Obi, Castoramie na stoisku z pneumatyką. W komplecie otrzymujemy sam aerograf, dodatkowy zbiorniczek na farbę, pipetę do mieszania farb, wężyk z obsadą do mocowania na pojemnikach ze sprężonym gazem, kluczyk płaski do rozkręcania. Do zasilania tego aerografu możemy użyć kompresora lub sprężonego gazu w butli. Gaz to typowy propan do nabycia na tych samych stoiskach co aerograf. Taki zestaw wystarczy nam na początek.

W przypadku, gdy trochę poważniej myślimy o modelarstwie nieodzownym i uzasadnionym staje się nabycie lub też zrobienie odpowiedniego kompresora. Sprzęt taki kupimy w marketach CASTORAMA, OBI etc. Są to jednak kompresory bardzo głośne. Drugi typ to kompresory typowo modelarskie nabywane
w sklepach dla maniaków plastiku. Innym rozwiązaniem jest budowa kompresora z agregatu lodówkowego. Na fotografii takowy kompresor zaopatrzony w układy filtrujące, moduł regulacji ciśnienia, odwadniacz, elektrozawór pneumatyczny. Zbiornik wyrównawczy z butli na propan butan.

W trakcie malowania modelu z pomocą aerografu zwracamy uwagę na kilka aspektów :

Tak wydrukowane ( narysowane ) szablony od strony spodniej pokrywam taśmą dwustronną. Szablony te mogliśmy od razu drukować na papierze samoprzylepnym, jednak papier taki jest dość cienki, dodatkowo zastosowane w nim podłoże klejowe nie łapie EPP odchodząc od niego. Papier takowy możemy stosować jedynie w przypadku pokrycia depronowego, pokrycia papier -wikol, laminat etc. W przypadku modeli EPP pozostaje nam jedynie taśma dwustronna. Oczywistym nie musimy szablonu do modelu przyklejać na całej powierzchni. Wystarczy jedynie dobrze dokleić ją na brzegach ornamentu, napisu.

Tak wycięty szablon po zdjęciu ze spodniej części warstwy papieru zabezpieczającego umieszczamy w odpowiednim miejscu na modelu i dokładnie doklejamy. Dodatkowo możemy obszar poza szablonem zabezpieczyć przed pomalowaniem używając taśm malarskich etc. Przystępujmy do malowania tła. Konsystencja farby powinna być maksymalnie gęsta, na jaką pozwala nam aerograf, ważne jednak by aerograf nam nie pluł ale malował. Malować zaczynamy od krawędzi ornamentu, nakładamy cienką warstwę mgłę, nie pozwalając na to, by powłoka się "skropliła". Skroplona mokra powłoka zacznie nam "penetrować" wpychając się pod szablon i utworzy nam zacieki.

W czasie, gdy schnie nam pierwsza warstwa podkładu wycinamy resztę szablonu - ornamentu dbając o maksymalną precyzję tej operacji, wszak od tego zależy efekt finalny, który chcemy uzyskać. W przypadku gdy chcemy dane szablony użyć kilkukrotnie możemy je zabezpieczyć poprzez pokrycie ich od góry lakierem bezbarwnym, SIDOLUXEM do wykładzin PCV etc.

Po wyschnięciu pierwszej warstwy podkładu zgodnie z dokumentacją naklejamy kolejne elementy szablonu na model. Operacja ta wymaga znów bardzo dużej dokładności z naszej strony, trzymania wszelkich wymiarów i odległości.
Wszelki pośpiech przy każdym kroku może zniweczyć efekt, którego oczekujemy.

Pokrywamy model kolejną warstwą lakieru.

Znów malujemy cienkimi warstwami zaczynając od brzegów, następnie wypełniając tło.

Jeszcze raz podkreślę, nie malujemy za "jednym zamachem" jednej grubej warstwy, bo to spowoduje penetrowanie farby pod szablon. Powierzchnia malowana EPP jest niejednorodna, nie jest gładka, jest tam cała mas "kraterów", dziur, wzniesień, które tylko tej penetracji ułatwiają bieg. Model kryjemy kilkoma cienkimi warstwami, czekając aż każda z nich wyschnie.

W ten sam sposób co ornamenty malujemy na modelu odpowiednie napisy, odznaczenia, godła.

Obok na fotografii widzimy sposób nanoszenia napisu.

Za każdym razem czekamy, aż warstwa poprzednia wyschnie,
z uporem maniaka będę powtarzał - nakładamy kilka cienkich warstw,  zamiast jednej grubej.

Cały model został wpierw pokryty srebrnym MOTIPEM w sprayu lakier do malowania felg na osnowie nitro szybkoschnący. Następnie żółtą TAMIYĄ pomalowałem usterzenie po wcześniejszym zasłonięciu reszty kadłuba i płatów z pomocą aerografu "dolnopłuka". Reszta to aerograf KAGER - tło białe gwiazdy malowałem białym DULUXEM, niebieski kolor to ten sam DULUX wymieszany z niebieskim barwnikiem. Napis WD malowany TAMIYĄ Olive Drab + Olive Green. Obrzeże kabiny TAMIYA , sama kabina DULUX biały z niebieskim barwnikiem
w kilku odcieniach. Pasek oddzielający srebrne pokrycie od żółtego tyłu malowany TAMIYĄ.

Linie podziałowe rysuję stosując markery wodoodporne
o różnych grubościach w kolorach czarnym i srebrnym.
Ślady eksploatacyjne, okopcenia rur, wyloty karabinów, cieniowania uzyskuje aerografem dobierając odpowiednie odcienie farby. Przetarcia lakieru uzyskuję metodą "suchego pędzla". Srebrny przód modelu od góry pokryty jest kolorem Olibe Drab, po wycieniowaniu go szarym moczę pędzel o twardym prostopadle przyciętym włosiu w srebrnej farbie, wycieram szmatką i dopiero przecieram odpowiednie miejsca na modelu. Daje nam to efekt złuszczonej , wytartej farby i wystającego spod pokrycia metalu. Na samym końcu cały model pokrywam warstwą SIDOLUXU, celem jego zabezpieczenia.

Punkt pierwszy - przygotowanie powierzchni.

Punkt bardzo istotny, gdyż wpływa na jakość i efekt końcowy.

Całą powierzchnię modelu przed malowaniem szlifujemy z pomocą papieru ściernego o gradacji ok 220 bacząc uważnie by gdzieś nie przeszlifować, zadrzeć, wyszczerbić.
Po przeszlifowaniu modelu całość odpylamy, przecieramy delikatnie gąbką zamoczoną w wodzie z mydłem i pozostawiamy do wyschnięcia.

Malowanie zaczynamy od koloru białego, jeśli gdziekolwiek takowy występuje, w innym przypadku od koloru najjaśniejszego. Po wyschnięciu zasłaniamy taśmą malarską białe miejsca i nakładamy pierwszą warstwę bazową. Malujemy farbą maksymalnie gęstą, jaka nam wylatuje z aerografu. Kładziemy dwie, trzy warstwy po sobie nie zalewając modelu, to głównie tyczy malowania farbami w sprayu, które są zazwyczaj bardzo rzadkie. Po wyschnięciu warstwy pierwszej nanosimy na model miękkim ołówkiem zarys plam kamuflażu zgodnie
z dokumentacją danego samolotu. Nasze dalsze postępowanie zależne jest od rodzaju samego kamuflażu.

W przypadku gdy przejścia pomiędzy kolorami były łagodne przystępujemy do malowania następnego koloru zgodnie ze schematem. Niestety w tym momencie nie damy rady zrobić tego sprajem, jedynie aerografem, który ma możliwość regulacji szerokości strumienia.W przypadku kamuflażu o ostrych krawędziach zasłaniamy i chronimy powierzchnię modelu taśmą malarską. Odznaczenia, znaki i napisy malujemy techniką opisaną powyżej, czyli posługiwanie się szablonami i aerografem, ale w przypadku modeli depronowych mamy też wspaniałą alternatywę - wydruk odznaczeń

Powierzchnia modelu nie jest tak chropowata jak w przypadku modeli EPP, czyli możemy zastosować sobie własnoręcznie wyhaftowane naklejki. Oczywiście naklejki tworzymy w odpowiedniej skali zgodnie ze schematem malowania etc.
Do ich produkcji potrzebne nam będą :

• komputer, program graficzny i kolorowa drukarka
• odpowiedni papier, najlepiej fotograficzny matowy o gradacji 80-100

Drukujemy owe naklejki.

Gotowe wydruki zabezpieczamy lakierem bezbarwnym znów posługując się aerografem, kryjemy papier cienkimi warstwami. wcześniej najlepiej sprawdzając czy ów lakier nam czegoś na naklejkach nie "naknoci". Wreszcie wycinamy nasz znaki.

Naklejkę smarujemy od strony spodu klejem Uhu Por, cały klej rozprowadzamy na jej powierzchni, przykładamy do modelu i kolistymi ruchami przyklejamy, następnie odrywamy. Czekamy ok 10 minut i dopiero naklejamy naklejkę. Model mamy oklejony, teraz pozostało nam nanieść zarysy blach, otworów technologicznych, nitów i inne cuda. Tutaj posługujemy się linijkami i flamastrami, cienkopisami do płyt CD, ołówkami.

Po "porysowaniu" modelu zabieramy się za jego "postarzenie". Znów w ruch aerograf, malujemy mieszanką lakieru bezbarwnego z szarym - tym razem kładziemy lakier mocno rozwodniony, lakier ten nie ma pokrywać dokładnie powierzchni modelu a jedynie ją przyciemnić, pewne miejsca będziemy zaś chcieli rozjaśnić, używamy mieszanki na bazie koloru białego, okopcenia luf, wyloty spalin malujemy kolorami brązowymi, ziemistymi. Na samym końcu cały model zabezpieczamy z pomocą płynu do podług - SIDOLUX